PHƯƠNG PHÁP ĐỌC HIỆU QUẢ... VÀ KHỞI ĐẦU Việc làm kỹ một ít bài tập luyện đơn giản có thể giúp bạn đọc nhanh hơn từ 3 đần 10 lần. Thực tế đã chứng tỏ như thế. Nhưng có vẻ ngược đời là có quá nhiều học sinh sinh viên các trường trung học và đại học cứ phải còng lưng vì thiếu hụt thời gian và gặp trở ngại do kỹ năng đọc hay cách học không hiệu quả. Bị thúc ép bởi những trách nhiệm xã hội và nhà trường, họ buộc phải dùng đến những thủ thuật tinh vi để "thi đậu" vì không thể học kịp. Do đó những yêu cầu được giảm bớt, những cơ hội trao đổi và phát triển cá nhân bị phí hoài, Do đó những yêu cầu được giảm bớt, những cơ hội trao đổi và phát triển cá nhân bị phí hoài, Vào mùa xuân 1961, các nhà giáo dục và chuyên gia đã gặp nhau tại Los Angeles để thảo luận các cách thức và biện pháp khắc phục những khó khăn này, những khó khăn luôn đè nặng lên các sinh viên, học sinh thiếu các kỹ năng đọc và học cần thiết đáp ứng những đòi hỏi của nến giáo dục và học vấn hiện đại. Gần như tất cả các lớp đọc nhanh đều dùng những phương pháp có hiệu quả giới hạn, nên không thể dẫn đến sự thay đổi có thể thấy rõ được trong quá trình luyện đọc nhanh. Cần phải có một phương pháp mới - một phương pháp kết hợp được các kỹ thuật đọc nhanh tốc độ cao với các thói quen học tập theo chức năng, một phương pháp giúp người đọc đỡ được các công việc vất vả không cần thiết và giải phóng các khả năng tiềm tàng của trí óc. Để biến những quan điểm trên thành hiện thực, tác giả đã để ra hai năm nghiên cứu và thử nghiệm với nhiọc kỹ thuật và hệ thống luyện đọc nhanh đang áp dụng trong các nhà trường và các tổ chức tư nhân trên khắp Hoa Kỳ, từ đó đã đúc kết được những phương pháp có hiệu quả nhất, dễ thành công nhất và luôn được hoàn thiện để hình thành một chương trình căn bản hoàn chỉnh. Rất nhiều cuộc kiểm tra rộng rãi được thực hiện nhằm xác nhận phương pháp này, với tên gọi là Phương pháp đọc hiệu quả. Trong một cuộc nghiên cứu với một lớp học ở bậc trung học, ba mươi học sinh bắt đầu học đọc với tốc độ trung bình 283 chữ một phút và nắm được 45% những gì đã đọc. Sau khi luyện tập hết các bước của phương pháp này thì các học sinh đó đạt tốc độ trung bình 3750 chữ một phút và mức hiểu là 63%. Trong cuộc thi đọc theo tiêu chuẩn quốc gia dành cho thanh niên, tất cả những h�ệnsinh này đếu cao điểm hơn so với 92% số sinh viên đại học dự thi. Trên phân nửa nhóm đọc nhanh hơn nhiều so với tốc độ tối đa 1230 chữ một phút của người bình thường. Nhiều cuộc nghiên cứu tương tự khác đã chứng tỏ tính hiệu quả của phương pháp được trình bày trong quyển sách này. Một trong những mục tiêu của Ủy ban họp năm 1961 là phát triển phương pháp đọc nhanh hiệu quả và hiện đại nhất dành cho sinh viên, học sinh và những ai muốn cải tiến khả năng đọc của mình. Mục tiêu thứ hai là phổ biến phương pháp này sao cho những ai muốn tập thì đếu có thể tập được. Mục tiêu đầu tiên đã đạt được và bây giờ, phương pháp này với hy vọng rằng nó sẽ đến được với các bạn sinh viên, học sinh, các giáo viên và tất cả những ai thích đọc. Chủ yếu, cuốn sách này đượct đ��t như một tài liệu tự học, nhưng ích lợi của nó sẽ được nâng cao hơn nhiều nếu các giáo viên dạy đọc kết hợp với những khái niệm căn bản trong các lớp học đọc nhanh chính qui NÓI VỚI CÁC BẠN Đà ĐỌC ĐƯỢC NHANH ... VÀ CÁC BẠN MONG ĐỌC NHANH ĐƯỢC Charmane Mc Daniels cứ bồn chồn không yên khi cô lấy một cuốn sách trên kệ và buông mình xuống ghế dựa êm ái. Cuốn Lương tâm của một đảng viên Đảng Bảo thủ của Barry Goldwater không phải là một cuốn sách lớn, cũng như không phải là một cuốn sách quá khó nhưng vào buổi chiều đông này nó gợi lên cho Charmane một đề tài quá khô khan về một cái mà cô chưa bao giờ thật sự hiểu hay quan tâm đến. Không biết sao cô lại bực mình với những diễn chính trị xẩy ra năm 1964 đó mà cô bắt buộc phải nắm được, và bây giờ, vào một buổi chiều tối xuống mau, cô buộc phải nắm vững tư tưởng của thượng nghị sĩ Bang Arizona, Barri Goldwater và những thế lực tạo nên số phận ông ta. Là một cán bộ cấp cao trong trường học cô bắt buộc phải nắm được những diễn biến mới nhất và những nhân vật mà quần chúng quan tâm đến. Trong lúc bối rối, cô nhớ lại một vài tháng trước đây một cuốn sách như thế này sẽ là một vật vặt vãnh tẻ nhạt làm mất đi những giờ ngắn ngủi của buổi sáng và chỉ mong lại mệt mỏi mà thôi. Cô nhớ lại mình đã kiên trì vượt qua những trở ngại của thói quen đọc kiểu cũ, có nhiều hạn chế và sự can ngăn của những người bạn hoài nghi của cô. "Không được đâu, mắt làm sao di chuyển và đọc được một ngàn chữ một phút" - họ đã thường quả quyết. Tuy vậy, như nhiều nhà phát minh đã chứng tỏ, cái không thể được thường chỉ là cái bị hạn chế bởi giới hạn tầm nhìn của con người. Khát vọng thành công của Charmane đã mở ra cho cô những chân trời ngày càng rộng và những mục tiêu 1000, 1500 và 2000 chữ một phút đã nhanh chóng đạt được. Và, như một biểu hiện thắng lợi sau cùng, cô đã mời những người bạn hay phê phán đến và yêu cầu họ chọn cho côn một cuốn sách theo ý riêng của họ, để cô đọc. Họ đưa cho cô cuốn Người lạ mặt của Albert Camus, dày 150 trang. Độ mươi phút cô đã đọc hết từ đầu đến cuối. Đương nhiên là những chi tiết tỉ mỉ cô không nhớ rõ mấy, bởi vì chắc chắn là cô không "đọc" từng chữ hay từng câu một. Nhưng khi các bạn hỏi cô về những gì cô nắm được, cô đã làm cho họ, và ngay cả cô nữa, ngạc nhiên qua cách cô nắm vững và sắp xếp một số lượng lớn các ý chính trong cuốn sách. Từ đó trở đi công việc hàng ngày của cô là phải đọc vô số các bản tường trình, thông báo, những đặc san và báo chí, cô luôn đọc lướt hai đến ba ngàn chữ một phút với sự thông hiểu hơn bao giờ hết. Từ chỗ bị cười đùa cô đã được vị nể, một sự vị nể mà ai cũng muốn có. Còn bây giờ, lượng được sức mình, đôi mắt cô bắt đầu lướt nhịp nhàng trang sách này sang trang khác trong cuốn sách 31000 từ của Goldwater. Dần dần ý tưởng của tác giả trở nên rõ ràng và kích thích trí thông minh sắc sảo của cô, khi cô nằm chắc được toàn bộ những gì ông ấy đã viết. Hiểu được hoàn toàn, ý trước được tiếp theo ý sau trong trình tự lô gich. Và rồi, hình như là không còn gì khó nữa. Trong chưa đầy 25 phút đọc với tốc độ 1200 chữ một phút, cô Mc Daniels đã nắm hiểu được những ý sẽ cho phép cô có thể nghiền ngẫm những ý tưởng của chủ nghĩa bảo thủ trong những ngày tới. Một buổi sáng sau đó hai ngày, Charmane đã bất ngờ được mời đến dự buổi cơm trưa do Uỷ ban Thanh niên Cộng hoà tổ chức ở trường Đại học thành phố. Khi được mời lên phát biểu ý kiến ngắn gọn, một lần nữa cô đã khiến khán giả và ngay cả cô phải ngạc nhiên khi cô đề xướng một cuộc thảo luận sôi nổi về những giá trị và hạn chế của chủ nghĩa bảo thủ, cô đã làm một điều mà cô không bao giờ làm được trước khi đọc cuốn sách. Những thành tích của cô được đăng trên tờ Tin Đại học và cô Charmane Mc Daniels được biết đến như là một học giả uyên bác về những quan điểm chính trị của thượng nghị sĩ Goldwater và những người ủng hộ ông. Điều bí mật kỳ lạ của một người phụ nữ tài năng được khám phá này là gì? Đối với nhiều người thì đây là một biểu hiện thiên tài bẩm sinh. Đối với những người khác, đây lại là khả năng huyền bí của cô. Nhưng, như cô biết rõ, tài năng của cô không gì khác hơn là phần thưởng xứng đáng cho sự luyện tập chăm chỉ và siêng năng những bài học từng bước một của PHƯƠNG PHÁP ĐỌC HIỆU QUẢ. Cô Mc Daniels không phải là trường hợp độc nhất. Có thể kể thêm danh sách những người xuất chúng khác, như nhiều vị Tổng thống của Hoa Kỳ, những thượng nghị sĩ và dân biểu, những viên chức cấp cao, những nhà khoa học, giáo dục và hàng ngàn người bình thường khác ở khắp mọi nơi đã đạt được những kết quả ngày càng cao trong công việc, trong học tập và giải trí bằng cách áp dụng các kỹ thuật đọc nhanh. Những thương gia không đủ thời gian đọc những báo cáo và thư từ; những nhà vật lý và luật sư luôn luôn cố gắng đạt được hiệu quả và thành công bằng cách đi sâu vào các vụ án và công trình nghiên cứu, những thầy giáo và học sinh thức khuya bên đống tài liệu, sách vở để chạy đua với thời gian và thi cử; và sau hết một người dân thường thích đọc, ham học nhưng có quá ít thời gian trong ngày, những người này và vô số những người khác cùng chia sẻ với cô Charmane Mc Daniels niềm vui và sự hân hoan khi thấy PHƯƠNG PHÁP ĐỌC HIỆU QUẢ thay thế những cách đọc lỗi thời cứ đọc từng chữ, từng câu một từ trái sang phải. Vài người nhớ lại thời xưa người ta cứ nằm nhàn nhã đọc từng một chữ. Thời ấy các cụ nhà ta chẳng cần đọc nhanh mà làm gì. Nhưng thời đại đã thay đổi. Số lượng sách báo thông tin đang gia tăng ghê gớm, cả về tốc độ lẫn khối lượng, đến mức khả năng "tiêu hoá" sao cho dễ dàng và nhanh chóng đang trở thành một điều kiện tiên quyết để thành công trong từng nỗ lực. Đối với học sinh các trường, thứ hạng thấp và thi hỏng thường rơi vào những ai không biết cách đọc nhanh, hơn là vì bất kỳ lý do nào khác; trong thế giới công việc cần trình độ thì những người không biết cách đọc càng khó tìm việc; trong giao tiếp hằng ngày, ai không đọc nhiều thì bị rớt lại phía sau cuộc sống có văn hoá và giáo dục hiện đại. Dầu vậy, các thói quen đọc cũ kỹ theo cách con trâu đi trước cái cày theo sau vẫn còn; cách đọc chậm, từng chữ, từng hàng một tiếp tục làm phí thời giờ và sức khoẻ - những cái quí giá nhất trong cuộc đời; những độc giả đọc chậm, vẫn còn ngần ngại thay đổi và cứ bám vào cách đọc chậm chạp đơn điệu mà kết quả đạt được chẳng là gì khác ngoài thời giờ bị lãng phí và mệt mỏi. Không những đọc ít mà họ đọc không được chính xác nữa, đến nỗi cuối cùng khó mà nói rằng họ biết được nhiều hơn so với lúc chưa đọc. Chỉ trong những năm gần đây người ta mới thấy rằng một người đọc nhanh và chính xác sẽ có được một công cụ vạn năng cho phép người ấy nắm được một khối lượng hiểu biết to lớn từ các tài liệu in ấn. Ta hãy xem một sinh viên đại học trung bình. Khi anh ta tham khảo các thư viện sách thì chỉ với tốc độ đọc 300 chữ một phút, đôi mắt anh ta di chuyển bảy lần khi đọc mỗi hàng có 10 chữ và mỗi hàng anh ta nhìn lui lại ít nhất một lần. Nghĩa là anh ta thấy được khoảng 1/3 chữ mỗi khi mắt anh ta ngừng lại và rồi anh ta nhìn lui lại vài chữ nào đó ở trên hàng lần nữa, cứ giống như là lái xe hơi tốc độ 20 km/h trong thành phố và cứ 6 hay 7 cái đèn đỏ thì phải quay xe lại một đoạn đường. Đọc căng thẳng và mệt mỏi như thế thì sẽ có khuynh hướng hoa mắt, lẫn lộn lung tung, tập trung bị gián đoạn và người đọc cứ phải đọc đi đọc lại mãi mới nhớ. Một cản trở thông thường khác đối với tốc độ và sự tiếp thu là cái thói quen hơi máy móc cứ nói thầm từng chữ trong óc, đôi khi đọc lẩn bẩm trong miệng và nhép môi. Khi cùng với các cách thức đọc kiểu ngừng - và - đọc - và đọc lại, thói quen này làm nảy sinh một vấn đề giống như vừa xem phim lại vừa phải cố đọc được những dòng phụ đề. Bạn lúc đó hoàn toàn không nắm được ý nghĩa trọn vẹn của toàn bộ hình ảnh và không thưởng thức được những chi tiết của phim. Những thói quen như thế chính là sự nhạo báng chúng ta trong thời đại khoa học này. Thực tế đã cho thấy rõ rằng bằng áp dụng và rèn luyện đúng đắn, đại đa số bạn đọc đều có thể tăng tốc độ đọc hiện tại của mình lên gấp hai, ba lần cùng với sự gia tăng tương ứng của sự thấu hiểu, ghi nhớ và ham thích. Hơn nữa một bạn đọc mà khắc phục được những thói quen hạn chế như nói trên chắc chắn sẽ đạt được một sự tiến bộ đáng ngạc nhiên trong năng lực đọc và sự say mê. Ví dụ, nếu tốc độ của bạn đọc tăng vừa phải lên đươc5 200 đến 300 chữ một phút thì bạn ấy có thể đọc nhiều hơn đến gần 50% trong cùng một khoảng thời gian, hay là thay vì đọc trong 3 giở thì chỉ cần 2 giờ thôi. Đồng thời, nếu khả năng hiểu của bạn ấy tăng lên được 15% thôi thì người ta tính được rằng bạn ấy sẽ tiếp thu được nhiều hơn 70% nội dung chính xác trong một phần ba thời gian mà lại ham thích và ít mệt mỏi hơn nhiều. Vậy thì, hiện tượng có những người đọc đến được 1000 chữ hay hơn nữa trong một phút là như thế nào ? Hình như là kỳ lạ, nhưng kết quả phi thường như thế không phải là hãn hữu. Dầu vậy, cần phải luôn nhấn mạnh là không phải lúc nào cũng đọc với tốc độ cực nhanh được. Công việc học tập cần tư duy, suy nghĩ sâu sắc có thể phải cần đến một kỹ năng khác hẳn cách đọc truyện giải trí và cần phải có những thay đổi phù hợp với tính chất của tài liệu đọc và mục đích của bạn đọc. Nếu bạn muốn tìm một cái tên, một chi tiết đặc biệt, một đề mục tham khảo, hay đơn giản là tìm ý chính của một cuốn sách, bạn sẽ có thể "lướt" nhanh qua các trang mà ít chú ý tới vô số những chi tiết không liên quan gì với cái bạn đang tìm. Cũng như thế, nếu mục tiêu của bạn là nắm những ý chính, ôn lại, xem các tình tiết và diễn biến đầy đủ, hay đánh giá nội dung hấp dẫn của một cuốn truyện, bạn chắc có thể sẽ "đọc kỹ" với một tốc độ cao để nắm được nhiều chi tiết hay, những mối quan hệ, nét đẹp của cách hành văn, hay những dữ kiện để ghi nhớ, tốc độ của bạn sẽ thay đổi từ cách đọc từng câu một theo một thứ tư sang đọc lướt 2000 chữ một phút, tuỳ theo những khuôn khổ của tài liệu đang đọc. Điều quan trọng là khi bạn "đọc", "đọc lướt", "đọc kỹ" (gọi tuỳ theo ý bạn) thì có một điều tiện lợi rõ ràng là bạn có được khả năng đọc nhanh hay chậm tuỳ theo ý muốn và bạn bỏ được những thói quen đã hạn chế khả năng đọc và thưởng thức của bạn. Ngược với suy nghĩ của nhiều nhà tâm lý học "xa lông", xa rời thực tế, người đọc chỉ theo thứ tự chậm rãi không hẳn là học hay nhớ được nhiều hơn với cách nghiền ngẫm thong thả từng chữ, người đọc theo PHƯƠNG PHÁP ĐỌC HIỆU QUẢ, đọc nhanh hàng ngàn chữ một phút, thường nắm bắt nhiều hơn hẳn trong cùng một thời gian, đặc biệt, kể cả khi xuất hiện các yếu tố mệt mỏi và không hứng thú. Vậy, phương pháp Đọc hiệu quả là gì? Mọi cách đọc đều là quá trình mắt - não, mà trong đó các ký hiệu, chữ viết mang ý nghĩa đến cho người đọc. Phương pháp Đọc hiệu quả thì khác ở điểm là nó phát huy một yếu tố hay bị bỏ quên khi đọc, đó là yếu tố hiểu ngay lập tức với cách đọc thẳng đứng xuống trang giấy thay vì đọc từng hàng một từ trái sang phải theo kiểu cũ thì mới khắc phục được tật đọc thầm, não bộ nắm bắt nhiều khối thông tin cùng một lúc, và bạn mới tận dụng hết những chức năng tâm lý. Không như những kỹ thuật đọc nhanh khác, phương pháp Đọc hiệu quả không cần đến những dụng cụ cơ khí hay máy móc nào, là kỹ năng tự nhiên, luôn được củng cố và phát triển chừng nào mà bạn đọc vẫn chọn dùng nó. Những tiền đề căn bản của phương pháp này liên quan đến sự tác động qua lại mạnh mẽ của bốn nguyên lý tâm lý được biết là : Đoán ra hết, Hiểu với tốc độ nhanh, Ghi nhớ và Nắm chính xác ! Nguyên lý Đoán ra hết của Gestalt cho rằng trí óc con người có khả năng rút ra được ý nghĩa đầy đủ từ những hình ảnh và những ý không hoàn toàn đầy đủ. Từ kinh nghiệm và nhạy bén của trí óc, đa số bạn đọc có thể dễ dàng xác định được tựa sau, mặc dầu một phần tư số chữ đã bị bỏ qua : B-n T-yên Ng^n Đ^c L^p Trí óc có thể nối lại những khoảng trống mà không bị lạc ý nghĩa hoặc nếu có thì cũng ít. Trong nhiều năm những nhà tâm lý đã thường xuyên chứng minh và sử dụng nguyên lý Đoán ra hết khi chỉ nhìn thấy một phần, nhưng việc áp dụng nguyên lý này cho việc đọc thì còn quá ít. Trong Phương pháp Đọc hiệu quả, nhiều người có thể đạt mức độ hiểu biết tối đa sau khi tập trung đọc chưa đến 80% tài liệu. Sự thành công như thế đương nhiên tuỳ thuộc vào tính chất của tài liệu đọc, sự thông thạo từ ngữ và kinh nghiệm đã có từ trước với loại tài liệu ấy. Không thể nào mong được rằng bạn sẽ có thể hiểu được những từ nước ngoài hay những khái niệm xa lạ khi mà bạn chưa học trước lần nào. Mặc dầu trí óc con người kỳ diệu, nó chỉ có thể đoán ra hết ý nghĩa khi bạn đã có kinh nghiệm và hiểu biết. Với những bài tập phát triển, trí óc có thể tập luyện để đoán hết ý với tốc độ ngày càng nhanh và với số lượng từ cần để đoán hết ý ngày càng ít. Trong giai đoạn tập trung ban đầu như thế có thể có ít nhiều sai sót, vì những thói quen cũ hạn chế, nhưng khi đã thông thạo thì bạn có khả năng đoán trước, nó giúp trí óc nắm được tài liệu đọc lướt nhanh với sự chính xác lớn hơn bao giờ hết. Tốc độ đọc của trí óc mỗi người không giống nhau. Nhưng phương pháp sắp xếp, xác định, ghi nhận và liên kết các ý diễn ra với một tốc độ nhanh hơn nhiều so với tốc độ mà mắt có thể di chuyển. Và, để hiểu được đầy đủ với tốc độ nhanh thì cần phải đọc sao cho mắt càng ngày càng ít phải di chuyển và cách đọc phụ thuộc ngày càng nhiều vào tốc độ hiểu. Điều này có thể làm bạn không biết được những chi tiết mới vừa đọc nhưng khi bạn nhớ lại, thường xảy ra điều làm bạn ngạc nhiên là bạn đã năn được nhiều điều một cách tự nhiên lúc nào không hay. Để minh hoạ cho nguyên lý này, nhiều giáo sư dạy đọc đã chiếu những con số và chữ trên một màn ảnh với tốc độ cực nhanh chỉ nhằm làm cho đông đảo sinh viên nhờ ngay lại được những gì họ vừa thấy. Cũng có một kỹ thuật quảng cáo cực nhanh đã được thử nghiệm nhiều trong những năm gần đây nhưng chưa được chấp nhận rộng rãi và chưa được hợp pháp hoá. Bằng cách dùng những nguyên lý trên thí có thể, theo họ nói, chiếu tên của một sản phẩm trên màn ảnh với tốc độ nhanh đến nỗi người xem hoàn toàn không biết rằng mình đã thấy tên ấy, ấy vậy mà hình ảnh chiếu nhanh còn đọng lại trong óc ấy có ảnh hưởng đến thái độ ưa thích đối với sản phẩm được quảng cáo. Để phát triển sự đoán hết ý và tốc độ, Phương pháp Đọc hiệu quả khuyến khích bạn luôn di chuyển mắt nhanh, nhanh đến mức hình như là không thể được. trí óc bắt buộc phải nối lại những chỗ trống. Sắp xếp việc đọc thường xuyên sẽ giúp phat1 triển khả năng rất quan trọng, đó là việc đoán ra ý. Trí nhớ được tăng cường bằng cách đọc nhanh trước, tìn những ý chính, thêm các chi tiết và xem lại chỗ nào cần. Tuy vậy, như trong bất cứ kiểu đọc nào khác, bạn sẽ khó nắn bắt được nhiều trong đọc nhanh và nhớ lại ngay, trừ khi bạn có được sự chính xác tương ứng trong việc nhận thấy những mối liên kết và thấu hiểu các sự việc. Vì lý do này, để trở thành một người đọc nhanh, chính xác, bạn nên thường xuyên đề ra mục đích khi đọc, tự đặt nhiều câu hỏi và tìm ra câu trả lời, đọc lại với tốc độ nhanh để nắm chi tiết và mắt luôn di động với tốc độ sao cho óc luôn tập trung. Những bước cơ bản, các bài tập luyện cấu thành nên toàn bộ Phương pháp Đọc hiệu quả có vẻ khá rắc rối vì tính chất phức tạp của việc đọc nhanh. Tuy vậy, bạn đọc nào tiến lên từng bước một từ những bài tập luyện phối hợp mắt - tay đơn giản cho đến việc nhận ra nhanh và hiểu được những cụm từ lớn các ý, chắc chắn sẽ đạt được những thành công to lớn hơn trong học tập hay trong công tác, tăng thêm lòng tự tin và sự hài lòng, và hưởng niềm vui vì có được một kỹ năng vô giá.